Minione seminaria / Past seminars 2017/2018

5 October 2017 Ewa Wipszycka (UW), Monastycyzm syryjski na przełomie IV i V w.

To, co przedstawię stanowi (część) wprowadzenia do rozdziału o “Wielkiej Syrii” mojej przyszłej książki o relacjach między Kościołem hierarchicznym a wspólnotami monastycznymi. Zmieszczą się w moim wystąpieniu: charakterystyka specyficznych cech monastycyzmu tego regionu i propozycja wyjaśnień ich biblijnych i nie-biblijnych źródeł, informacje o monastycyzmie zawarte w pismach Jana Chryzostama z jego czasów antiocheńskich

12 October 2017 Jakub Urbanik (UW), Prawo i status osobowy między centrum a peryferium

Ponad 4 dekady temu Józef Modrzejewski i Mario Talamanca wdali się w gorący spór o interpretację fragmentu traktatu przypisanego Menandrowi z Laodycei. Autor retorycznych wskazówek pochwały miasta stwierdza kategorycznie, że wywodzenie zalet miasta z jego porządku prawnego nie ma sensu: rządzi bowiem wszystkimi prawo rzymskie. Będę starał się przeczytać tekst ten na nowo, przypominając kontrowersję i starając się wskazać na możliwe jego interpretacje co do stosowania prawa przed i po Constitutio Antoniniana

19 October 2017 Marta Przyszychowska (UW), Makryna Młodsza – święta, która nie istniała

Makryna Młodsza, siostra i nauczycielka Bazylego Wielkiego i Grzegorza z Nyssy, uważana jest przez wielu badaczy za jedną z najważniejszych postaci IV-wiecznego monastycyzmu w Poncie. Gdyby rzeczywiście była taka ważna, pojawiłaby się w Historiach kościelnych Sozomena, Sokratesa Scholastyka i Rufina, powstałych w V wieku. Tymczasem, Historie kościelne nie robią o niej najmniejszej nawet wzmianki. Makryna nie pojawia się także w listach swojego brata Bazylego ani w listach najbliższego przyjaciela rodziny – Grzegorza z Nazjanzu. Makryna jest bohaterką czterech starożytnych pism: trzech dzieł autorstwa Grzegorza z Nyssy (Vita sanctae Macrinae, De anima et resurrectione oraz list 19) i epitafium Grzegorza z Nazjanzu. Jeśli przyjrzymy się ich gatunkom literackim, okaże się, że żadne z tych pism nie miało na celu opowiadania rzeczywistych wydarzeń, lecz zgodnie z konwencją gatunku stanowiły zachętę do cnoty, polemikę lub panegiryk. W pismach tych pojawia się wiele informacji, które na pierwszy rzut oka wydają się opisami faktów, lecz okazują się sprzeczne z informacjami z innych źródeł. Żadne z tych dzieł nie opisuje realnej osoby – Makryna jest w każdym z nich misterną konstrukcją literacką. A że żadne inne źródła nie potwierdzają nie tylko jej dokonań, ale nawet samego jej istnienia, jest wielce prawdopodobne, że Makryna w ogóle nie istniała, ale została wymyślona przez Grzegorzy z Nyssy i z Nazjanzu po śmierci Bazylego. Święta siostra miała zastąpić prawdziwego założyciela i lidera monastycyzmu w Poncie oraz inspiratora życia ascetycznego Bazylego – Eustacjusza z Sebasty, potępionego pośmiertnie za herezję trynitarną.

26 October 2017, Robert Wiśniewski (UW), Dochody kleru na późnoantycznym Zachodzie

Mój referat poświęcony będzie źródłom utrzymania duchownych, zwłaszcza prezbiterów, w epoce pokonstantyńskiej i w tej części świata, z której, co istotne nie mamy papirusów (prawie). W szczególności mówić będę o tym, skąd czerpali i skąd powinni byli oni czerpać środki do życia, z kim i jak mieli je dzielić, oraz jakie problemy to wszystko rodziło

16 November 2017, Marko Jelusić (Institut für Archäologische Wissenschaften der Albert-Ludwigs-Universität Freiburg), Artists or archivists? A late antique tomb shed new light on the source value of the Notitia Dignitatum

Probably during the first half of the fifth century, a young soldier named Flavius Maximianus died and was buried in Sicily, far away from his usual area of operation. Ever since the discovery of the tomb in 1964, it has been fascinating scholars around the world. The great detail of Maximianus’ fresco depiction has inspired a great number of publications. Nevertheless, nobody had been able to identify his shield emblem, and since his grave inscription is corrupted, it had been widely accepted that his unit could not be identified. With extensive comparative studies around the Notitia Dignitatum and shield depictions of other material groups during the last months I was finally able to identify his shield emblem in addition to his unit and propose a reading of the inscription. If this is correct it may be possible to place him in the following historical context: Maximianus served in a higher unit of the Legiones Palatini according to the Notitia Dignitatum. This unit, among others, was subordinate to the command of the so-called Magister Militum Praesentalis I; thus belonged to the troops of the Eastern Roman Empire. It is known from ancient authors that Sicily was, particular around 400, affected by usurpations in North Africa and, on the basis of its important junction, a station for troop movements. Perhaps the Matiarii iuniores, Maximianus’ unit, also belonged to these troops. These new findings are going to help understanding the original Notitia Dignitatum because, for the first time, we have other resources to verify this medieval manuscripts and the work of the copyists. I would like to evaluate these new findings and questions during my lecture, which is based on my Master’s thesis and also part of my subsequent doctoral thesis.

23 November 2017, Jerzy Szafranowski (UW), Prezbiterzy i diakoni w klasztorach galijskich V wieku

We wspólnotach monastycznych Galii V wieku dość często można spotkać wśród mnichów prezbiterów i diakonów, jednak stosunek do nich jest niejednoznaczny. Część współczesnych autorów zwraca uwagę na trudności w łączeniu powołania monastycznego z kapłańskim i przestrzega pobożnych mnichów przed pokusą święceń. Co interesujące, ci, którzy formułują tego typu przestrogi, sami godzili życie mnisze z kapłańskim. Podczas seminarium zastanowię się nad przyczynami ordynacji mnichów na prezbiterów i diakonów, oraz zwrócę uwagę na status wyświęconych mnichów w ich wspólnotach. Przedstawię również pierwsze próby unormowania ich niejednoznacznej pozycji w hierarchii kościelnej.

30 November 2017, Tomasz Derda, Joanna Wegner (UW), Greckie ostraka z Marei. Dossier firmy remontowej działającej w regionie Mareotis w drugiej połowie VI w.

W 2011 roku w dość niezwykłych okolicznościach polska misja archeologiczna pracująca na stanowisku konwencjonalnie zwanym Marea (identyfikacja nie jest w żaden sposób pewne) dokonała zaskakującego odkrycia zespołu stu kilkudziesięciu skorup pokrytych pismem. Powstała jako rezultat projektu monografia zatytułowana „Greek Ostraca from Marea. A Dossier of Construction Managers Active in the Region of Mareotis in the Second Half of the Sixth Century” zawiera edycję 99 dokumentów (liczba uległa zmniejszeniu przede wszystkim z powodu połączenia wielu fragmentów w większe dokumenty). Pierwsze, bardzo wstępne lektury, wraz z okolicznościami znalezienia w pobliżu wielkiej bazyliki, sugerowały, że ostraka być może dokumentują proces wznoszenia tego wielkiego kościoła, drugiego co do wielkości w Egipcie. W miarę upływu czasu, wraz z nowymi lekturami, przybywało wątpliwości. Przełomowe znaczenie dla naszego rozumienia publikowanego tu zespołu dokumentów miało jednak dokonane połączenie wielu fragmentów w większe całości, tak że powstały duże skorupy uważane przez ceramologów za diagnostyczne. Okazało się, że te największe pochodzą z ostatniej, najpóźniejszej formy amfor gazańskich (LRA 4), których nie wytwarzano przed ostatnimi dekadami szóstego wieku. A ponieważ archeologia jasno mówi, że bazylikę wzniesiono być może nawet sto lat wcześniej… Zresztą także kolejne lektury żmudnie dokonywane na bardzo zniszczonych ostrakach skłaniały do weryfikacji wstępnej hipotezy. Dziś wiemy, że nasze dossier pochodzi z kancelarii osób odpowiedzialnych za prace budowlane i remontowe na terenie miasta, ale także poza nim, w obozie wojskowym. Dzięki dokumentom poznajemy ciekawe szczegóły procesu inwestycyjnego i organizacji pracy licznych zatrudnianych specjalistów, przedstawicieli wielu różnych profesji. Przygotowana publikacja czerpie wiele z ustaleń archeologów, ale też i dla archeologów w przyszłości może i powinna okazać się użyteczna. Prace budowlane i remontowe dokumentowane naszymi ostrakami prowadzone w różnych obiektach, z których tylko część jest już znana. Potrafimy wskazać na planie Marei zimowe łaźnie i „święte miejsce” (hagios topos), czyli nieodległą od łaźni kaplicę — w obu tych miejscach archeolodzy prowadzili prace przed mniej więcej dziesięcioma laty. Ale dokumenty mówią też o szpitalu i obozie wojskowym, niejako stawiając przed archeologami zadanie ich odkrycia.

7 December 2017, Tomasz Sińczak (UMK Toruń), Próba ustalenia charakteru zwierzchność Cesarstwa Rzymskiego i Iranu Sasanidów nad monarchiami gruzińskimi w VI wieku

Lazyka i Iberia, czyli leżące na zachodnim Kaukazie monarchie gruzińskie, od III wieku po Chrystusie stanowiły przedmiot sporu w relacjach między Cesarstwem Rzymskim i Iranem. Podobnie jak leżąca na południe od nich Armenia stanowiły one obszar irański pod względem kulturowym i jednocześnie niechętny Sasanidom ze względu na swoje dynastyczne powiązania z Arsacydami. Sytuacja na Kaukazie dodatkowo skomplikowała się wraz z ekspansją chrześcijaństwa w regionie. Nowa wiara była kolejnym, spornym zagadnieniem w skomplikowanej geopolitycznej układance Kaukazu. Przez stulecia kształtował się podział stref wpływu między mocarstwami. Lazyka leżąca przy czarnomorskim wybrzeżu ciążyła ku Cesarstwu, a położona w głębi lądu Iberia była raczej częścią Wielkiego Iranu. Mimo, że historią regionu w starożytności zajmowali się rozmaici badacze od Davida Langa do Stephena Rappa nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie jak dokładnie wyglądał charakter zależności imperiów nad poszczególnymi monarchiami gruzińskimi w późnej starożytności. Referat ma na celu przybliżenie słuchaczom tej problematyki i jednocześnie odpowiedź na pytanie: Czy można ustalić charakter zwierzchności Cesarstwa i Iranu nad monarchiami gruzińskimi w VI wieku?

14 December 2017, Stanisław Adamiak (UW), Czy każdy prezbiter to kapłan?

Głównym tematem mojego wystąpienia będą różnice w kompetencjach biskupów i prezbiterów w późnej starożytności. Sporą część uwagi poświęcę na semantykę słowa „sacerdos“ (kapłan), zastanawiając się nie tylko nad tym, kiedy i w jaki sposób w ogóle weszło ono do użycia wobec przywódców gmin chrześcijańskich (nie są przecież tak nazywani w Nowym Testamencie), jak również nad tym, jak i dlaczego było ono z czasem stosowane nie tylko wobec biskupów, ale i prezbiterów.

11 January 2018, Tomasz Barański (UW), The Arabization of lower-rank officials in early Islamic Egypt: A reconsideration of two bilingual tax receipts from the Heracleopolites/Ihnās

It is widely known that the process of introducing Arabic language into the Egyptian administration after the Arab conquest was rather limited and slow, especially during the first 50 years of the new political situation. The Arabic papyri began to occur in large quantity only from the time of ʿAbd al-ʿAzīz ibn Marwān’s governorship onwards. Since then, more and more Arabic documents came into being, but they were primarily written on the top echelon of the Egyptian administration, which means they were created by high-rank officials in the capital city of Fustat, not in the hinterland. Nevertheless, there is some evidence contradicting this scenario. The main source against it is a bilingual Arabic-Greek tax receipt (SB XVIII 13771) dated to 677 AD/57 AH by Josef Karabaček (PERF 573) already in the late 19th c. Later on, the papyrus was reedited by Willem Stoetzer and Klaas Worp, who added the second possible date, namely 707 AD/88 AH. They also mentioned another similar text (SPP VIII 1198), which had most probably been issued by the same person – ʿAbd ar-Raḥman ibn Abī ʿAwf. The latter papyrus has been dated, in accordance with the former document, to four different years within a time span from the 2nd half of the 7th c. to the beginning of the 8th c. The tax collector in question seems to have been a pagarch (Ar. ṣāḥib al-kūra) or financial officer (Ar. ʿāmil), so we can certainly categorize him as a middle- or low-rank official. The Arabic text of the documents was written by a different scribe than its Greek counterpart. However, both scribes responsible for drafting every single document seem to be mere subordinates of the tax collector. In my paper I attempt to compare the two papyri to each other, as well as to various tax receipts from early Islamic Egypt. I propose a reading of the unpublished Arabic part of SPP VIII 1198, which permits to establish the precise dates of both documents. Furthermore, I seek to determine the historical meaning of the presented material by referring to traditional Muslim historiography.

18 January 2018, Małgorzata Krawczyk, Flawiusz Hermogenes – magister equitum Konstancjusza II czy praeses provinciae Scythiae?

Inskrypcja budowlana znaleziona na terenie późnoantycznego miasta Tirisa (Kaliakra) w bułgarskiej części Dobrudży poświadcza restaurację od podstaw wieży za czasów Flawiusza
Hermogenesa. Ustalenia dokładnej daty sporządzenia napisu na podstawie imienia, funkcji i tytułu honorowego wspomnianego w tekście urzędnika podjęła się Anna Balkanska identyfikując go ze znaną postacią historyczną, Flawiuszem Hermogenesem, dowódcą jazdy cesarskiej (magister equitum) Konstancjusza II w latach 341-342. Za taką interpretacją
przemawiać miał również fakt, że kompetencje wspomnianego oficera związane były pod względem terytorialnym z obszarami diecezji trackiej. Towarzysząca jego imieniu tytulatura
jest jednak charakterystyczna dla większości późnorzymskich gubernatorów prowincji,co pozwala przypuszczać, że Flawiusz Hermogenes sprawował w IV w. urząd praeses provinciae Scythiae. Jest on prawdopodobnie tożsamy z innym Hermogenesem, prokonsulem Achai, znanym z inskrypcji budowlanej z Koryntu, datowanej na lata 337-350 oraz adresatem Oratio XLVIII Himeriosa. Celem mojego wystąpienia będzie zatem próba krytycznej weryfikacji postawionej przez Balkanską hipotezy i rekonstrukcja przebiegu kariery urzędniczej wzmiankowanego przez inskrypcję z Kaliakra Flawiusza Hermogenesa

25 January 2018, Łukasz Niesiołowski-Spanò (UW)

Pracując nad syntetycznym opracowaniem dziejów starożytnej Palestyny, przyszło mi zmierzyć się z kluczowymi pytaniami dotyczącymi historii mieszkańców Palestyny oraz miejsca narracji biblijnej dla rekonstrukcji historycznej. Podczas seminarium przedstawię trzy pytanie wraz z hipotetycznymi na nie odpowiedziami.
· Jak doszło do tego, że obcy kult Jahwe został wprowadzony do Jerozolimy?
· Dlaczego Mojżesz i cały Izrael pochodzi z Egiptu?
· W jaki sposób kapłani przejęli władzę w Jerozolimie, w początku epoki perskiej?

22 February 2018, Paweł Sawiński (UAM), Imperium i provinciae M. Agrippy w latach 23-13 p.n.e.

Celem mojego wystąpienia będzie próba określenia statusu prawnego Agrippy podczas jego misji na terenie różnych prowincji Imperium Romanum. Kwestia ta wywołuje bowiem w nauce liczne kontrowersje, co jest efektem lakoniczności i niejednoznaczności naszych źródeł. Będę zatem próbował odpowiedzieć m.in. na takie pytania jak:
1. kiedy Agrippa uzyskał po raz pierwszy specjalne imperium na terenie prowincji?
2. jaki był zakres terytorialny tego imperium?
3. jaki miało ono charakter wobec władzy namiestników prowincji cesarskich i ludu rzymskiego
4. jaki był charakter imperium Agrippy w relacji do imperium Augusta?

1 March 2018, Michał Faszcza (WSH Pułtusk), Wpływ rzymskiego podboju Brytanii na sytuację polityczną we wschodniej Irlandii

W 81 r. po Chr. do obozu Cnaeusa Iuliusa Agricoli przybył anonimowy wódz goidelski, prosząc go o pomoc w odzyskaniu władzy. Choć ostatecznie spotkał się z odmowną odpowiedzią, to Agricola miał się podobno wyrazić, że do podboju Irlandii wystarczyłby jeden legion i kilka kohort oddziałów pomocniczych.
Wspomniany epizod można potraktować wyłącznie jako ciekawostkę, jednak pojawiają się pytania o relacje rzymsko-goidelskie, a przede wszystkim o wpływ, jaki miał podbój Brytanii na sytuację polityczną panującą w Irlandii. Kluczem do uzyskania odpowiedzi jest wymowa zjawisk archeologicznych pochodzących z tamtych terenów, możliwych do stosunkowo precyzyjnego datowania dzięki dendrochronologii, jak również odnalezione skarby monet rzymskich. Wskazują one bowiem na możliwe wpływy Brytów (Brygantów?) w tym regionie, silnie osłabione pojawieniem się Rzymian, którzy nie wahali się ingerować w miejscowe stosunki.

8 March 2018, Mirko Canervaro (University of Edinburgh), Majority Rule vs. Consensus: Deliberative Democracy in the Greek Poleis

This paper, through a discussion of the relevant procedures and the underlying ideas about democratic decision making, explores how decisions were actually made in the day-to-day business of democratic deliberation in Athens and in the other democratic Greek city-states. Scholars have often identified the Greek polis as the first example of majority rule. This is in line with the common modern understanding of democracy as the rule of the majority, and those who subscribe to this understanding often use the Greek example as the beginning of a genealogy of democratic government. This has had far-reaching consequences, and has sometimes excluded the Athenian model from discussions of alternative models of deliberation, and of democracy. Others have even used Greek democracy as a historical example to oppose to modern European trends towards consensus or consociational democracy. In this paper, Canevaro reviews the evidence for the decision-making process in Greek Assemblies and shows that for the most part decisions were made unanimously or near-unanimously. He then discusses the Athenian evidence and describes the procedures and institutions that favoured democratic deliberation and fostered the formation of consensus, arguing that democratic deliberation towards consensus was a key element of Greek decision making, which secured the cohesion of Greek communities and the legitimacy of their system of government.

15 March 2018, Louise Blanke (Oxford University), The world engaged: monastic economies in late antique and early Islamic Egypt

In Late Antique Egypt, monastic communities relied on a myriad of different types of income. Although their economies varied greatly, documentary sources and archaeological remains suggest that some monasteries were powerful landowners and important producers and consumers of material goods. With the coming of Muslim rule, the monasteries’ economic circumstances were gradually transformed. At first, it was ‘business as usual’, but from the early eighth century onwards, an imposition of new taxes coincided with confiscation of agricultural land causing a reduction in the range of income-generating activities. The results are unmistakable: by the tenth century, most of Egypt’s monasteries had either disappeared or shrunk drastically in size and only survived by finding new income streams.

22 March 2018, Filippo Ronconi (EHESS Paris), Mediterranean migrations of men, books and ideas in the Middle Ages: Sophronios of Jerusalem between East and West

Born in Damascus, Sophronius lived, in the 7th c., a long full life throughout Egypt, Sinai and many other Mediterranean places. His existence seems to have gravitated around Palestine, which he considered somehow his motherland. We will focus on some aspects of his life, mostly on his presence in Rome and on his final return to Jerusalem, which culminated in his ascension to the patriarchate. The critical analysis of the sources regarding his presence in these two main cities of medieval Mediterranean will give some valuable insights on the mobility of pre-globalized elites and on the way their members were received in the Christian communities of this period.

5 April 2018, Anotnio Felle (Università degli Studi di Bari), The epigraphic dossier ad catacumbas. Inscriptions by Christians of Rome before Constantine

This paper will deal with the early epigraphical evidence from the basilica of S. Sebastiano on the via Appia (the ancient Basilica Apostolorum). In the first half of the 2nd century, a funerary area was set in a previously abandoned open-sky quarry near the via Appia. The quarry itself gave the name to the place, known in Antiquity by its toponym κατὰ κύμβας, “near the cavity”. In this place, we have found – side-by-side with common epitaphs displaying no sign of Christianity – the very first examples of funerary epigraphs by Christians in Rome, still in their original places. They are all datable to the period between mid-2nd to the early 3rd century, and so are more or less contemporary to or even older than the fragmentary graffito possibly mentioning the name of Peter, scratched on the so-called ‘red wall’ in the Vatican necropolis. In the mid-3rd century, the funerary settlement was deliberately substituted by another structure, a courtyard surrounded by a porch: its plastered walls display hundreds of devotional graffiti mentioning the names of the founders of Christian community of the City, the Apostles Peter and Paul: we are here at the origins of the epigraphic feature of the Christian devotion towards the martyrs and the saints

12 April 2018, Frances Murray (UW), Beyond David: Weeping as Solomon in the Early Middle Ages

Early medieval male rulers were depicted weeping on a number of occasions. The Old Testament king, David, who wept to do penance for his sins, is an especially important figure for understanding royal tears in the early middle ages. Yet he was not the only biblical figure who inspired royal weeping in this period. This paper will explore the representation of Christ and Solomon’s tears in ninth-century Carolingian biblical exegesis. In particular, I will consider the way these tears were considered using late antique ascetic models. I argue that this had implications for the construction of royal power. Not only do we see more varied models for royal weeping than previously recognised: kings can weep not only like David, but also Solomon and Christ. We can also observe an increasing fluidity between ascetic and secular authority in this period.

19 April 2018, Paweł Nowakowski, Konstantyn i rozwój kultu św. Jana w Efezie

W moim wystąpieniu omówię możliwe zaangażowanie Konstantyna I w rozwój kultu św. Jana w Efezie. Poszukiwanie grobu Jana w Efezie, zlecone przez Konstantyna, opisane jest VII–IX w. kazaniu, w manuskryptach greckich niesłusznie przypisanym Janowi Chryzostomowi (BHG3 932f; CPG 4936). Wzmianka ta, dobrze znana historykom kultu świętych już of XVII wieku, w pierwszej połowie XX w. została jednak, skądinąd słusznie jak na ówczesny stan badań, uznana za całkowicie niewiarygodną i nie znajdziemy jej we współczesnych opracowaniach poświęconych polityce religijnej Konstantyna. Źródła literackie opisujące przedjustyniański kościół Jana w Selçuk/na wzgórzu Ayasoluk koło Efezu nie łączą go bowiem w żaden sposób z tym cesarzem. O możliwej fundacji pierwszego sanktuarium w latach trzydziestych IV w. ostrożnie wypowiadają się jednak archeolodzy w nowszych interpretacjach badań tego stanowiska (Karydis 2015, Thiel 2005). Prawdziwym przełomem okazuje się natomiast opublikowana w 2014 roku inskrypcja, dokumentująca budowę martyrionu dla Jana w Efezie przez namiestnika prowincji Azji, Titusa Fabiusa Titianusa (PLRE I s.v. Titianus 6) na polecenie Konstantyna (Feissel 2014 & 2016). Przy pomocy wyżej wymienionych źródeł archeologicznych i epigraficznych oraz z wykorzystaniem m.in. nowego wydania Consularia Berolinensia (Burgess & Dijkstra 2012) ponownie przyjrzę się wiarygodności wspomnianego wyżej kazania i umieszczę je w szerszym kontekście dyskusji o alternatywnej dacie pierwszych translacji relikwii apostołów do Konstantynopola.

26 April 2018, Philippe Wajdenbaum (UL Bruxelles), Biblical Israel and Plato’s Laws: A Comparison

Recent hypotheses have set the dating of the redaction of the Hebrew Bible in the Hellenistic era (circa 3rd-2nd centuries B.C.E.). Several scholars have therefore raised the possibility of a direct influence of such Greek authors as Homer, Hesiod and Herodotus upon the Bible. In this lecture, I will present some similarities between biblical Israel’s legislation as seen in the Pentateuch and Plato’s latest dialogue the Laws. It will be argued that the biblical authors may have used Plato’s Laws as a canvas for Israel’s twelve-tribe system, for several laws and also for a re-writing of famous Greek myths such as the Argonauts and the Odyssey.

10 May 2018, Gertrud J.M. van Loon, Making sense of the monastic landscape in Dayr Abu Hinnis (Middle Egypt). The spatial perspective

In the monastic landscape of the east bank in Middle Egypt monks sought to make their home in pre-existing structures in the range of hills running parallel to the river. In Pharaonic times, their chief purpose was for tomb construction or for quarrying limestone. From c. the fourth century onwards, tombs and quarries were re-used, to accommodate hermits and monastic communities. For example, around the city of Antinoupolis, in Dayr Sumbat (quarries) and Dayr al-Hawa (quarries and tombs). Further north, the Dayr al-Dik community settled in quarries. To the south, monastic installations are found in quarries (Dayr Abu Hinnis) or in tombs and quarries (Dayr al-Barsha) or a tomb complex (al-Shaykh Sa’id). When feasible, settlements were also built in the narrow plain between the hills and the Nile. Surveys and further research in this region revealed that the hillsides between the sites traditionally known as monastic communities are riddled with ancient quarries which show remodelling for habitations and probably also for other functions. This situation raises questions about the size of the known hillside communities, the nature of the settlements in the converted quarries in the area in between (monastic or secular?) and the position of the churches and settlements in the valley plain. These questions will be explored in the region of Dayr Abu Hinnis.

17 May 2018, Danuta Shanzer, Shut up, Satan! By Oneself but not Alone in Late Antiquity and the Early Middle Ages

The title (not entirely seriously) quotes an article published in The New York Times on 19 April 2018. It concerned a course on exorcism taught by Cardinal Ernest Simoni at the Pontifical University Regina Apostolorum in Rome. The course dealt with questions such as how to distinguish possession from what we now call mental illness, and cited obiter dicta such as “Satan you can recognize,” and “Jesus knows all languages.” These points are important not only for Catholic priests with concerns about cell-phones and the intrusive evils of the internet, but also for students of Late Antiquity and the Middle Ages. The paper, which quickly bounces off this present news-item as a springboard to the past, will contextualize both normal and troubling phenomena involving divided selves and welcome and unwelcome internal guests in Classical Antiquity before turning to its main business: close readings of selected narratives of possession from Late Antiquity and the Early Middle Ages, concentrating on the demonic utterance in its oral-aural dimensions.

24 May 2018, Robert Wiśniewski, Ostatni będą ostatnimi… Porządek pierwszeństwa wśród średniego i niższego kleru w późnym antyku

7 June 2018, Matthieu Pignot (Université de Namur), Portraying martyrs in Italy before 700: a survey of hagiography

In studies of hagiography, broad horizons and perspectives are difficult to reach, because of the abundance, complexity, and variety of the evidence. Thanks to the work towards building the database the Cult of Saints in Late Antiquity (CSLA), we might however start to reach that much needed synthesis. The objective of this paper is contribute towards this goal by surveying martyrdom accounts from Italy composed before 700 to shed light on how martyrdom was portrayed and understood in late Antiquity. After presenting Italian martyrdom accounts as a source, this paper will explore patterns concerning their transmission and diffusion in medieval manuscripts, then look in more detail at features emerging from a serial comparison of the evidence regarding types of martyrs portrayed and narrative choices by the authors; finally it will address the significance of rewriting practices, showing how narratives could evolve over time to fit new concerns and audiences.